31 sierpnia 1920 roku pod Komarowem na polach Wolicy Śniatyckiej doszło do wielkiego boju kawalerii polskiej z przeważającą siłą oddziałów bolszewickich. Była to ostatnia w historii Europy i jednocześnie największa w XX wieku bitwa kawalerii. Choć uczestniczyła w niej artyleria i piechota, to większość działań przypadło na walkę formacji kawaleryjskich w szyku konnym z użyciem broni białej. Bitwa uznana przez historyków za jedną z przełomowych bitew w historii świata.
Pod Komarowem ułani polskiej I Dywizji Jazdy pułkownika Juliusza Rómmla pokonali kozaków I Armii Konnej generała Siemiona Budionnego.
W wyniku całodziennej walki, a był to śmiertelny, zacięty i krwawy bój, polska 1 Dywizja Jazdy odparła natarcie czterokrotnie silniejszego przeciwnika i po zadaniu mu znaczących strat – zmusiła go do zmiany kierunku, odwrotu.
Po stronie polskiej w walce brały udział:
1 Dywizja Jazdy, którą dowodził płk Juliusz Rómmel a szefem sztabu był rtm. Aleksander Pragłowski. W skład Dywizji wchodziły:
6 Brygada Jazdy, którą dowodził płk Konstanty Plisowski, szefem sztabu był por. Janusz Iliński. 6 Brygada składała się z następujących pułków:
1 Pułk Ułanów Krechowieckich pod dowództwem płk. Sergiusza Zahorskiego
12 Pułk Ułanów Podolskich pod dowództwem rtm. Tadeusza Komorowskiego
14 Pułk Ułanów Jazłowieckich pod dowództwem kpt. art. Michała Belina- Prażmowskiego.
7 Brygada Jazdy z dowódcą płk. Henrykiem Brzezowskim i szefem sztabu rtm. Witoldem Morawskim w skład, której wchodzili:
2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich pod dowództwem mjr. Rudolfa Ruppa
8 Pułk Ułanów Księcia J. Poniatowskiego pod dowództwem rtm. Kornela Krzeczunowicza
9 Pułk Ułanów Małopolskich pod dowództwem mjr. Stefana Dembińskiego a także Kombinowany Dywizjon Artylerii Konnej, składający się z 1 i 2 baterii 3 Dywizjonu Artylerii Konnej, 1 baterii 1 Dywizjonu Artylerii Konnej oraz 2 baterii 6 Dywizjonu Artylerii Konnej. Całością działań artylerii w dniu bitwy dowodził major Stefan Trzebiński, pełniący obowiązki dowódcy artylerii konnej 1 Dywizji Jazdy.
Cała 1 Dywizja Jazdy liczyła ok.1500 ułanów, 70 ciężkich karabinów maszynowych oraz 16 dział. Siły Konarmii to ok. 7 tys. żołnierzy, 31 dział, około 270 karabinów maszynowych i 7 samochodów pancernych.
Bój konny pod Komarowem trwał cały dzień. W przebiegu bitwy zarysowały się dwa kompleksy wydarzeń.
Pierwszy etap to bitwa przedpołudniowa, drugi etap to bitwa wieczorna. Przez cały dzień zaangażowanie ułanów było ogromne: siekano, bito kartaczami, rąbano.
Nieprzyjaciel, ufny w swe siły, szedł pewny siebie, a ułani z wielką determinacją szli do szarży jedna po drugiej, bo honor żołnierski tak im nakazywał.
Skala całodziennych zmagań w rejonie Komarowa, ich zaciekłość w zmieniającym się co chwila teatrze wojennym, doskonałe dowodzenie i wyszkolenie polskich pułków kawaleryjskich oraz działania z artylerią nie tylko powstrzymały Budionnego w jego marszu w kierunku Warszawy, ale zadały im klęskę z której nie mogli się otrząsnąć do końca działań wojennych.
Zwycięska Bitwa pod Komarowem zapisała się złotymi zgłoskami w „Księdze Chwały Oręża Polskiego”. Żołnierze – ułani i szwoleżerowie służąc Polsce pod hasłem „Bóg, Honor, Ojczyzna”, przelewali krew w imię wolności i niepodległości w wojnie polsko-bolszewickiej. Na tych polach w Wolicy Śniatyckiej poległ najpiękniejszy kwiat polskich pułków, wychowywany na wzorcach swoich dzielnych przodków. W miejscu tym żyje męstwo, honor i nieśmiertelna chwała ułanów polskich.
Obchody 100 rocznicy Bitwy pod Komarowem są organizowane pod Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości. Rozpoczną się 29 sierpnia 2020 roku (sobota) o godzinie 20.00 w miejscu pamięci w Wolicy Śniatyckiej. W niedzielę zostanie odprawiona uroczysta Polowa Msza Św. w intencji poległych w Bitwie pod Komarowem.
Niezwykle piękną inicjatywę podjął Klub Honorowych Dawców Krwi działający przy OSP Komarów-Osada, organizując w niedzielę akcję poboru krwi pod hasłem „Dziś bohaterowie oddają krew, by ratować zdrowie i życie innych”.
Organizatorzy uprzejmie informują, że z uwagi na zagrożenie związane z pandemią koronawirusa w bieżącym roku uroczystości patriotyczno-religijne będą miały ograniczony charakter i odbędą się zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 24.07.2020 r. zmieniającym rozporządzenia w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii oraz wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego
Biorący udział w uroczystości zobowiązani są do zachowania dystansu społecznego w zakresie odległości pomiędzy uczestnikami oraz zabezpieczenia indywidualnego w postaci maseczek, chust, szalików, przyłbic zakrywających część twarzy. Przy wejściu na teren uroczystości należy zdezynfekować ręce. Bezpieczeństwo Polek i Polaków jest dla nas najważniejsze.
Komitet Honorowy Obchodów 100 Rocznicy Zwycięskiej Bitwy pod Komarowem
Wojewoda Lubelski Lech Sprawka
Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski
Starosta Zamojski Stanisław Grześko
Burmistrz Tyszowiec Andrzej Podgórski
Wójt Gminy Miączyn Ryszard Borowski
Wójt Gminy Łabunie Mariusz Kukiełka
Wójt Gminy Sitno Krzysztof Seń
Organizatorzy:
Rada Gminy, Wójt Gminy Komarów-Osada
18 Dywizja Zmechanizowana w Siedlcach
2 Hrubieszowski Pułk Rozpoznawczy
Program uroczystości:
29.08. 2020 r., (sobota, Wolica Śniatycka – miejsce pamięci)
Godz. 20.00
- Capstrzyk z ceremoniałem wojskowym
- Złożenie wieńców
- Palenie ogniska pamięci o bohaterach zwycięskiej Bitwy pod Komarowem 1920 roku
30.08.2020 r. (niedziela, Wolica Śniatycka – miejsce pamięci)
Godz. 9.50 Zbiórka uczestników
- Powitanie gości
- Polowa Msza Święta w intencji poległych w bitwie pod Komarowem
- Promocja służby wojskowej
- Zbiórka krwi w mobilnym punkcie poboru krwi
„Uroczystość obchodów 100. Rocznicy Zwycięskiej Bitwy pod Komarowem bierze udział w Programie „Warto być Polakiem”, którego organizatorem jest Samorząd Województwa Lubelskiego”. Celem programu jest pielęgnowanie polskości i wartości patriotycznych przez mieszkańców województwa lubelskiego.
