14 stycznia 2021 roku upamiętniliśmy 79 rocznicę wysiedleń 12 miejscowości z gminy Komarów-Osada. Wójt Gminy Wiesława Sieńkowska i Wiceprzewodniczący Rady Gminy Edward Schab wraz z przedstawicielami jednostek organizacyjnych gminy i mieszkańcami złożyli kwiaty i zapalili znicze na grobach poległych żołnierzy z 1939 r., przy tablicy upamiętniającej zamordowanych w czasie II wojny światowej oraz przy pomniku ofiar lat wojny i okupacji w centrum miejscowości. W ten sposób uczczono pamięć mieszkańców naszej gminy, którzy zginęli w czasie wysiedleń, w obozach czy na przymusowych robotach w Niemczech.
W nocy z 27 na 28 listopada 1942 r., niemieccy okupanci rozpoczęli na Zamojszczyźnie barbarzyński akt wysiedlenia i eksterminacji ludności wiejskiej z przyczyn rasowych, gospodarczych i taktycznych. Były to działania przeprowadzone w ramach Generalnego Planu Wschodniego, antyhumanitarne i sprzeczne ze wszelkimi konwencjami i prawami wojennymi.
Ponad 110 tys. mieszkańców, w tym 30 tys. dzieci wywieziono z prawie 300 wsi na Zamojszczyźnie. Zostali oni umieszczeni w obozach przejściowych w Zwierzyńcu i Zamościu, gdzie przebywali w nieludzkich warunkach, czekając na wywózkę w głąb Niemiec, do obozów koncentracyjnych lub innych miejsc w Generalnej Guberni.
„Najistotniejszym rysem tej akcji było to, że okupant nie ograniczał się jedynie do wywłaszczania z całego majątku i przesiedlania, lecz łączył je z masową eksterminacją. Zamojszczyzna stała się swoistym poligonem doświadczalnym dla wypracowywania wzorców niemieckiego „osadnictwa na wschodzie”. Była próbą realizacji polityki „Drang nach Osten”, a także w pewnym sensie początkiem realizacji Generalplan Ost – planu zagłady Słowian” (Zygmunt Mańkowski, „Przesiedlenia ludności przez III Rzeszę i jej sojuszników podczas II wojny światowej”).
Na przełomie grudnia 1942 r. i stycznia 1943 r., Niemcy wypędzili setki mieszkańców naszej gminy z ich domów i gospodarstw, skazując wypędzonych na tułaczkę i poniewierkę po terenach Generalnej Guberni, śmierć w obozach lub przymusową pracę w Niemczech. W ciężkich zimowych warunkach ludność, której udało się uciec przed wysiedleniem, szukała schronienia wśród rodziny lub przyjaciół w innych wioskach, ukrywała się w okolicznych lasach lub polach, licząc na to, że okupanci ich nie odnajdą.
W gminie Komarów-Osada całkowicie wysiedlono miejscowości:
– 14 grudnia 1942 r: Komarów Dolny, Komarów Górny, Komarów Wieś, Komarów-Osadę, Krzywystok, Wolicę Brzozową.
– 15 grudnia 1942 r.: Dub, Ruszczyznę, Wolicę Śniatycką, Antoniówkę,
– 17 grudnia 1942 r.: wysiedlono Hutę Komarowską, Janówkę, Zubowice.
Sam Komarów był wysiedlany dwukrotnie 14 grudnia 1942 r. i 17 stycznia 1943 r., łącznie zginęło wtedy 51 osób, w tym 16 kobiet i 3 dzieci. Spłonęło kilka zabudowań.
W czasie II wojny światowej ludzie przeżyli koszmar. Dlatego pamiętamy o tych smutnych wydarzeniach.
Czas wysiedleń wspomina także mieszkaniec Komarowa-Osady Tadeusz Olszewski, wówczas 11. letni chłopiec. Wspomnienia są dostępne pod linkami:
;
Wspomnienia minionych wydarzeń, ogrom tragedii i cierpień, które ponosili Polacy w tym tragicznym okresie, przedstawia prezentacja przygotowana przez Mateusza Niemczuka, laureata wyróżnionego w konkursie p.t. „Śladami wysiedlonych” zorganizowanego w ramach projektu „W poszukiwaniu siebie”.
{webm}wysiedleniazamojszczyzny{/webm}
