30 grudnia 2021 roku upamiętniliśmy 79 rocznicę wysiedleń 12 miejscowości z gminy Komarów-Osada. Delegacja w składzie: Wójt Gminy Wiesława Sieńkowska, Przewodniczący Rady Gminy Jerzy Pałczyński, Proboszcz Parafii w Komarowie-Osadzie Ksiądz Franciszek Nieckarz, Sekretarz Gminy Stanisław Siek, Dyrektor Samorządowego Ośrodka Kultury Iwona Pełypyszyn, Dyrektor Szkoły Podstawowej w Antoniówce Anna Powroźnik, Wicedyrektor Szkoły Podstawowej w Komarowie-Osadzie Ewelina Dołba wraz z wychowawcami oraz delegacją młodzieży szkolnej i przedstawicielami rodziców: Pauliną Gajewską, Anną Schab, Agnieszką Palonką złożyli kwiaty i zapalili znicze na grobach poległych żołnierzy z 1939 r., przy tablicy upamiętniającej zamordowanych w czasie II wojny światowej oraz przy pomniku ofiar lat wojny i okupacji w centrum miejscowości. W ten sposób uczczono pamięć mieszkańców naszej gminy, którzy zginęli w czasie wysiedleń, w obozach koncentracyjnych czy na przymusowych robotach w Niemczech.
W nocy z 27 na 28 listopada 1942 r., niemieccy okupanci rozpoczęli na Zamojszczyźnie barbarzyński akt wysiedlenia i eksterminacji ludności wiejskiej z przyczyn rasowych, gospodarczych i taktycznych. Były to działania przeprowadzone w ramach Generalnego Planu Wschodniego, antyhumanitarne i sprzeczne ze wszelkimi konwencjami i prawami wojennymi.
Na opuszczonych terenach osiedlano Niemców pochodzących głównie z Bukowiny
i Besarabii. Uzbrojeni i umundurowani, przejmowali opuszczone gospodarstwa i mieli władzę nad pozostałymi Polakami. Szacuje się, że na te tereny przybyło ok. 12 tys. Kolonistów, których z powodu czarnych mundurów nazywano pogardliwe „czarniuchami”.
Ponad 110 tys. mieszkańców, w tym 30 tys. dzieci wywieziono z prawie 300 wsi na Zamojszczyźnie. Zostali oni umieszczeni w obozach przejściowych w Zwierzyńcu i Zamościu, gdzie przebywali w nieludzkich warunkach, czekając na wywózkę w głąb Niemiec, do obozów koncentracyjnych lub innych miejsc w Generalnej Guberni.
„Najistotniejszym rysem tej akcji było to, że okupant nie ograniczał się jedynie do wywłaszczania z całego majątku i przesiedlania, lecz łączył je z masową eksterminacją. Zamojszczyzna stała się swoistym poligonem doświadczalnym dla wypracowywania wzorców niemieckiego „osadnictwa na wschodzie”. Była próbą realizacji polityki „Drang nach Osten”, a także w pewnym sensie początkiem realizacji Generalplan Ost – planu zagłady Słowian” (Zygmunt Mańkowski, „Przesiedlenia ludności przez III Rzeszę i jej sojuszników podczas II wojny światowej”).
Dla wielu mieszkańców gminy Komarów-Osada grudzień 1942r. i styczeń 1943r. był tragiczny. Niemcy wypędzili setki mieszkańców z ich domów i gospodarstw, skazując wypędzonych na tułaczkę i poniewierkę po terenach Generalnej Guberni, śmierć
w obozach lub przymusową pracę w Niemczech. W ciężkich zimowych warunkach ludność, której udało się uciec przed wysiedleniem, szukała schronienia wśród rodziny lub przyjaciół w innych wioskach, ukrywała się w okolicznych lasach lub polach, licząc na to, że okupanci ich nie odnajdą.
Kalendarium wysiedleń w gminie Komarów-Osada:
– 14 grudnia 1942 r: Komarów Dolny, Komarów Górny, Komarów Wieś, Komarów-Osada, Krzywystok, Wolica Brzozowa.
– 15 grudnia 1942 r.: Dub, Ruszczyznę, Wolicę Śniatycką, Antoniówkę,
– 17 grudnia 1942 r.: wysiedlono Hutę Komarowską, Janówkę, Zubowice.
– 17 stycznia 1943 r, Komarów-Osada. Łącznie zginęło wtedy 51 osób, w tym 16 kobiet i 3 dzieci. Spłonęło kilka zabudowań.
W czasie II wojny światowej ludzie przeżyli koszmar. Dlatego pamiętamy o tych smutnych wydarzeniach i cieszymy się, że hitlerowskie Niemcy zostały pokonane.
